شاید یکی از پرتکرارترین سوالاتی که محققان با آن در فرآیند پذیرش و چاپ مقاله روبرو هستند این است که چه نوع مقالهای را مقالات پذیرش و چاپ میکنند؟ انواع مختلفی از مقالات وجود دارد که شما میتوانید با نگارش علمی آنها جهت پذیرش و چاپ به مجلات مختلف ارسال کنید. در اینجا قصد داریم شش نوع مقاله ای که مجلات علمی آنها را چاپ می کنند را معرفی نماییم. یکی از مزایای معرفی انواع مقالات آن است که شاید محققان از وجود برخی از آنها اطلاع نداشته باشند و با آشنایی با آنها جهت آمادهسازی و ارسال به مقاله اقدام کنند.
۱- مقاله علمی پژوهشی (Original research).
این مقالات شامل فرضیه، جامعه و نمونه، روش پژوهش، یافتهها، تفسیر یافته و بحث و نتیجه گیری و ذکر کاربردها و محدودیتهاست. مقالات علمی پژوهشی حجم بالایی دارند و معمولاً بین ۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ کلمه را در برمیگیرند. در برخی رشتهها بالای ۶۰۰۰ کلمه نیز طبیعی است. انجام چنین مقالاتی زمانبر و در بسیاری از مواقع هزینه بر است.
۲- مقالات مروری (Review article).
مقالات مروری بیشتر به بررسی ادبیات پژوهش موجود در یک حیطه خاص میپردازد. این ادبیات پژوهش معمولاً برگرفته از مقالاتی هستند که درباره یک مشکل و زمینه خاص انجام شدهاند. مقالات مروری خود بر سه دسته مرور ادبیاتی، سیستماتیک ریویو و فراتحلیل تقسیم میشوند. مقالات مروری معمولاً طولانی هستند و بین ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ کلمه و در برخی موارد بیشتر نیز نگارش میشوند (بیشتر بخوانید: چگونه مقاله مروری نظامند (systematic review) بنویسیم؟).
۳- مطالعه موردی (Case study).
مطالعات موردی جزییاتی از یک بیمار واقعی را در حیطه درمانی و پژشکی ارایه میدهند. این مطالعات با هدف بحث بر نشانهها، علایم بیماری، تشخیص و درمان بیماری انجام میشوند. اندازه این مقالات تقریباً مشابه مقالات علمی و پژوهشی است. انجام این شکل از مقالات معمولاً به تجربه بسیار بالایی نیاز دارند و برای محققانی که کار درمان و پژوهش را به تازگی شروع کردهآند گزینه مناسبی نیست.
۴- مقاله کارآزمایی بالینی (Clinical trial).
یکی از انواع مطالعات پزشکی است که بر روی جمعیتهای انسانی انجام میشود. کاربرد مهم کارآزماییهای بالینی در مطالعه اثرات داروها و شیوههای درمانی جدید است. هنگامی کارآزمایی بالینی برای یک فراورده دارویی بر روی انسانها انجام میشود که اطلاعات قانعکنندهای از کیفیت این فراورده و ایمنی غیربالینی آن جمعآوری شده باشد، و تاییدیه مقامات بهداشتی یا کمیته اخلاق پژوهشی در کشوری که این پژوهش در آن انجام میشود، کسب شده باشد.
۵- مقاله از نوع ذکر دیدگاه، نظر و تفسیر درباره یک رویداد یا مفهوم (Perspective, opinion, and commentary).
مقالات ذکر دیدگاه (Perspective)، دیدگاه علمی و یک فرد را در مورد مفهوم یا ایدهای در یک زمینه خاص مطرح میسازد. چنین مقالاتی دیدگاه شخصی فرد یا افرادی را بیان میدارد. معمولاً از لحاظ حجم حدود ۲۰۰۰ کلمه را در بر میگیرند. مقالات ذکر نظر (Opinion) منظر نگارنده مقاله را درباره تفسیر، تحلیل یا متدولوژی خاص به کار رفته در یک پژوهش یا پژوهشها را منعکس میکند. این مقالات نیز از نظرحجمی شبیه مقالات دیدگاه هستند (Perspective). مقالات تفسیری (Commentaries) مقالاتی هستند که معمولاً ۱۰۰۰ یا ۱۵۰۰ واژه را شامل میشوند و عمدتاً نقدی بر یک مقاله یا کتاب یا گزارشی که اخیراً در یک حیطه علمی منتشر شده است وارد میکند.
۶- مرور کتاب (Book review).
مرور کتاب در بسیاری از مقالات معتبر و علمی جهان چاپ میشوند. هدف از مرور کتاب فراهم کردن بینشی درباره کتاب یا کتابهای اخیراً چاپ شده در یک فیلد خاص است. این نوع مقاله حجم پایینی دارد. این نوع مقاله برای پژوهشگرانی که در آغاز راه هستند مناسب است.
انواع ژورنال ها
با توجه به حجم زیاد ژورنالهای علمی، جهت یافتن ژورنال مناسب جهت چاپ یک مقاله و یا برای انتخاب یک ژورنال تخصصی جهت خواندن مقالات آن، ژورنالهای علمی را می توان از دیدگاههای مختلف تقسیم بندی نمود. یک تقسیم بندی ژورنالها بر مبنای دسترسی به مقالات ژورنالها می باشد. تقسیم بندی دیگر بر مبنای اعتبار ژورنالهاست که بر اساس معیارهای مختلف صورت می گیرد. همچنین ژورنالها را می توان بر مبنای رشته های تخصصی تقسیم بندی نمود. با تقسیم بندی ژورنالها به گروههای مختلف می توان در کوتاهترین زمان ممکن ژورنال مناسب و متناسب با هدف را انتخاب نمود.
انواع ژورنالها از نظر هزینه
به طور کلی ژورنالهای علمی از لحاظ هزینه به دو دسته کلی ژورنالهای دسترسی محدود و دسترسی آزاد تقسیم می شوند.
ژورنالهای دسترسی محدود (Non-Open Access)
این ژورنالها که عمده ژورنالهای علمی را تشکیل می دهند، برای چاپ یک مقاله علمی مبلغی را از نگارنده ها دریافت نمی کنند. از آنجایی که مقالات چاپ شده در این ژورنالها به صورت رایگان در دسترس عموم قرار ندارند به آنها ژورنالهای دسترسی محدود می گویند. در واقع هزینه این ژورنالها از فروش مقالات چاپ شده در آنها تامین می شود. این ژورنالهای به ازای هر مقاله مبالغی حدود ۲۰ تا ۵۰ دلار دریافت می کنند. برای استفاده از مقالات این ژورنالها یا می بایست مقالات آنها را خریداری کنید و یا باید از پایگاههای داده ای یا بانکهای اطلاعاتی مختلف مثل پایگاه داده دانشگاهها استفاده کنید. عموما دانشگاهها با عقد قرارداد با موسسات یا انتشارات مختلف در ازای مبالغی به صورت سالانه به تمامی مقالات منتشر شده توسط آن انتشارات ها دسترسی دارند.
ژورنالهای دسترسی آزاد (open access)
گروه دیگری از ژورنالها که به نسبت گروه اول کمتر می باشند ژورنالهای دسترسی آزاد یا Open Access هستند. این ژورناهای جهت چاپ مقاله از نگارنده مقاله مبالغی (چند صد دلار) دریافت می کنند و مقالات را به صورت رایگان در اختیار همگان قرار می دهند. تصور عمومی اینست که این ژورنالها از اعتبار کمتری نسبت به ژورنالهای دسترسی محدود برخوردارند که این مطلب چندان صحیح نیست. هدف این ژورنالها در دسترس قرار دادن علم برای همه مردم است لذا هزینه های خود را از نگارنده های مقاله دریافت می کنند.
بسیاری از ژورنالهای علمی دسترسی محدود (Non-Open Access)به شما این امکان را می دهند که در صورت تمایل هزینه مربوط به چاپ مقاله را پرداخت کنید و مقاله تان را به صورت رایگان در اختیار همگان قرار دهید. در صورتیکه در ژورنالهای دسترسی آزاد حتما باید هزینه چاپ مقاله (Publication fee) توسط نویسندگان پرداخت شود.
انواع ژورنالها از نظر اعتبار
مهمترین معیار جهت سنجش اعتبار ژورنالها بخش مربوط به داوری آنها می باشد. ژورنالها از لحاظ داوری مقالات به دو دسته کلی ژورنالهای با داوری( Peer Review )و ژورنالهای بدون داوری( Non-Peer Review ) تقسیم می شوند. ژورنالهای Non–Peer Review فرایند داوری خاصی ندارند و در صورتیکه مقالات فرمت و موضوعات تحت پوشش ژورنال را رعایت کرده باشد در این ژورنالها چاپ می شوند. عمدتا مجلات (Magazines) جزء این گروه می باشند و بدون داوری مقالات را چاپ می کنند لذا این گروه از ژورنالها از اعتبار علمی چندانی برخوردار نیستند. بر خلاف ژورنالهای بدون داوری، ژورنالهای Peer Review که از اعتبار بالاتری برخوردارند برای هر مقاله فرایند داوری مشخصی دارند. عموما این ژورنالها مقالات ارسال شده به آنها را برای ۲ یا ۳ داور می فرستند تا آنها نظراتشان را درباره سطح و کیفیت آن مقالات ابراز کنند. به طور کلی چاپ مقاله در این ژورنال زمان نسبتا بیشتری می طلبد و مقاله باید حتما استانداردهای مشخصی را پوشش دهد. یکی دیگر از معیارهای اعتبارسنجی ژورنالها قرار داشتن نام آنها در لیست ژورنالهای ISI می باشد که از طریق جستجوبر اساس نام ژورنال و یا کد ISSN ژورنال در سایت http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl/ امکان پذیر است.