پرستاری توانبخشی ، یک شاخه از رشته پرستاری است .دانش آموختگان رشته پرستاری توانبخشی دارای نقش های مراقبتی مشاوره ای ، آموزشی و پزوهشی خواهند بود.
پرستاری توابخشی عبارتست از تشخیص عکس العمل مددجوی مبتلا به مشکلات سلامتی بالقوه و بالفعلی که توانایی عملکردی و خود اتکایی مددجو را متاثر ساخته و شیوه زندگی اورا تغییر داده باشد .
رشته پرستاری توانبخشی تخصصی است در مجموعه پرستاری حرفه ای که هدف آن ارتقائ عملکرد و استقلال مددجو و خانواده آنها است .
پرستاری توانبخشی از فلسفه ، هدف و مفاهیم توانبخشی نشات گرفته و هدف ویژه آن ارتقاء توانمند بالقوه ، آموزش ، توانمندسازی و ارتقاء کیفیت زندگی مددجویان دچار صدمه ، ناتوانی و مبتلا به اختلالات مزمن جسمی ، روانی و اجتماعی می باشد تا بدینوسیله مددجو و خانواده با بازگشت مجدد به جامعه ، حفظ ارتقاء سطح سلامتی دست یابند.
پرستار توانبخشی فرد متبحری است که با اتکاء به مبانی مدیریتی ، آموزشی ، پژوهشی ، اخلاق و ارتباطات توام توام با رفتار حرفه ای موجبات مراقبت پرستاری را در کنار سایر اعضای تیم توانبخشی به منظور نیل به رفاه ، درمان ، آموزش ، ارتقاء ، سلامت ، حمایت و توسعه راهکارهای خود اتکایی برای مددجویان ، خانواده و جامعه فراهم می سازد .
افزایش تصادفات و سوانح ناشی از فن اوری ،استرسها و مشکلات روحی – اجتماعی ، افزایش طول عمر و بروز بیماریها ی مزمن ، منجر به تشدید نیاز روز افزون به تربیت افرادی است که قابلیت ارائه خدمات پرستاری توانبخشی را دارا باشند . وجود بیش از هزار مرکز نگهداری وتوانبخشی افراد معلول جسمی ، ذهنی نیازمند خدمات مراقبتی تخصصی ، از دیگر ضرورتهای تربیت پرستار توانبخشی محسوب می گردد .
در حال حاضر در کلیه مراکز مربوط وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، وزارت رفاه و سازمان بهزیستی حتی یک نفر پرستار توانبخشی وجود ندارد، لذا خلاء ناشی از عدم نیروهای متبحر به منظور برنامه ریزی و ارائه راهکارهای ضروری در راستای خدمات پرستاری توانبخشی کاملا محسوس می باشد .
از سوی دیگر نظر به تغییر در نظام ارائه خدمات بهداشتی ، توجه به توانبخشی در تمام مراحل مراقبت بهداشتی یعنی ، پیشگیری سطح اول تا سوم ، از دیگر ضروریات تربیت پرستار توانبخشی است .نیاز به ارائه خدمات بهداشتی مبتنی بر جامعه به ویژه مراقبت پرستاری در منزل از مبتلایان به اختلالات جسمی ، جسمی – حسی ، روانی و اجتماعی از دیگر نکات قابل توجه در امر ضرورت تربیت پرستاران توانبخشی می باشد .
اهداف رشته پرستاری توانبخشی :
دست یابی به حداکثر توانمندیهای نهفته عملکردی و شایستگی فردی گروههای نیازمند به خدمات پرستاری توانبخشی
دست یابی و حفظ کیفیت زندگی مددجویان در حد قابل قبول
حصول اطمینان به تامین نیازهای ویژه مددجویان
ارتقاء سازگاری مددجو و خانوادخ با تغییرات زندگی ( منتج از ناتوانی )
بازگشت مددجو به عملکرد اجتماعی و حضور مجدد در جامعه
گروههای نیازمند به خدمات پرستاری توانبخشی به طور ویژه شامل موارد ذیل می باشند :
کودکان : با اختلال رشد ، کم توان ذهنی ، فلج مغزی و خانوادههای درگیر
سالمندان : سالخوردهگان سالم و بیمار و خانواده های انها
افراد مبتلا به اختلالات مرجسمی – حرکتی و خانواده های انها
