مهندسی پلیمر به انگلیسی (Polymer engineering)یک رشته‌ مهندسی تقریبا جوان است که پیدایش شکوفایی آن از زمان جنگ جهانی دوم آغاز شده است و به دلیل کاربرد روزافزون پلیمر در صنایع مختلف، این رشته به سرعت رشد کرده و امروزه جزو یکی از رشته‌های مهم کشورهای صنعتی پیشرفته می‌باشد. اگر از هوش ریاضی و شیمی قوی برخوردار هستید و از سر و کار داشتن با مواد در سطح مولکولها و اتم­ها لذت می­برید، شغل مهندسی پلیمر برای شما مناسب است. تولید کلیه محصولات پلیمری از قبیل لاستیک، پلاستیک، الاستومر، چسب‌ها، رزین و سایر مواد مورد نیاز صنعت است. برای مثال طراحی و تولید تایر ماشین در صنایع لاستیک، لوله‌های پلی‌اتیلن در صنایع پلاستیک و انواع الیاف شیشه فایبرگلاس ها در کامپوزیت به یاری متخصصان مهندسی صنایع پلیمر انجام می‌گیرد یا حتی در این رشته شکل‌دهی رزین‌ها نیز مطرح است که برای مثال می‌توان به ساخت ملامین اشاره کرد.حتی کیسه‌های پلاستیکی و روکش ظروف نچسب تفلون  از مواد پلیمری می‌باشند. در واقع در رشته مهندسی صنایع پلیمر هر آنچه که به این مواد وابسته است، مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد. در صنایع‌ حمل‌ و نقل‌، صنایع‌ نظامی‌، پزشکی‌، کشاورزی‌ و بسته‌بندی‌ کاربرد مواد پلیمری‌ بسیار گسترده‌ است‌. لذا فارغ­التحصیلان گرایشات مختلف مهندسی پلیمر به خصوص صنایع پلیمر، پلیمریزاسیون و نانوپلیمر در تمامی حوزه­های مذکور می­توانند مشغول به کار شوند و با توجه به جدید بودن بسیاری از دستاوردهای این صنعت در دنیا و رقابت بسیار زیاد کشورها برای تولید محصولات جدید و با ارزش افزوده بالا، فرصت­های نوآوری و خلاقیت برای شما به عنوان مهندس پلیمر در تمام صنایع فراوان است و میزان موفقیت شما تا حد زیادی بستگی به میزان علاقه­مندی و پشتکار خودتان دارد.صنعت پلیمر یکی از نوآورترین و سریعترین بخش­های اقتصاد جهان است. مهندسی مکانیک و پلیمر یک صنعت در حال رشد با چشم­انداز اشتغال عالی و نیاز فزاینده به فارغ التحصیلان است. این رشته دانشجویان را با ابزار جامع مورد نیاز برای توسعه مواد آینده برای مراقبت های بهداشتی پیشرفته، تولید انرژی، بسته بندی سبز، پوشش های سطحی و بسیاری از برنامه های کاربردی دیگر فراهم می کند. این مجموعه رشته­ها و گرایشات مختلفی را شامل می­شود. گروه تحقیقاتی ایزی تز با به کارگیری اساتید مجرب، متعهد و متخصص خدمات مشاوره و آموزش پایان نامه مهندسی پلیمر را با بالاترین کیفیت ارائه می­دهد.

گرایشات رشته مهندسی پلیمر

این رشته دارای گرایش­های مختلفی می­باشد که در ادامه به آنها اشاره می شود:

1ـ فراورش (Processing): مطالعه ویژگی­های پلیمرهای مختلف، فرایندهای پلیمری مشترک (از جمله
قالب­گیری تزریقی، قالب­گیری ضربه و اکستروژن) و آموزش عوامل طراحی ابزار برای این فرایندها.

2ـ نانو فناوري (Nano Technology): مطالعه مواد پیشرفته و مهندسی پلیمر و ارائه تکنیکهای جدید برای تولید ذرات نانومتری و پلیمرهای کاربردی جدید

3ـ پليمريزاسيون (Polymerization )

4ـ كامپوزيت (Composite)

5ـ علوم پايه (Basic science)

دروس های مربوط به رشته مهندسی پلیمر

دروس این رشته در طول تحصیل به صورت زیر می­باشد:

دروس مشترک در گرایش های مختلف مهندسی پلیمر:

ریاضیات عمومی، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، برنامه­نویسی کامپیوتر، کارگاه عمومی، شیمی آلی، مبانی مهندسی برق، موازنه انرژی و مواد، ترمودینامیک مهندسی، شیمی پلیمریزاسیون، انتقال حرارت، مکانیک سیالات، انتقال جرم، عملیات واحد، کنترل فرآیندها، اقتصاد و طرح مهندسی، نقشه­کشی صنعتی، استاتیک و مقاومت مصالح، ترمودینامیک مهندسی، مکانیک سیالات، انتقال حرارت، موازنه انرژی و مواد، عملیات واحد، سینتیک و طرح راکتور، کنترل فرایندها، شیمی فیزیک، انتقال جرم، ریاضیات مهندسی، روش‌های اندازه­گیری کمیت­های مهندسی، شیمی فیزیک پلیمرها، شیمی سینتیک پلیمریزاسیون، وسائل اندازه ­گیری مشخصات مولکولی پلیمرها، روشهای اندازه­گیری مشخصات پلیمرها، مهندسی و کارگاه پلاستیک، رئولوژی پلیمرها، اصول مهندسی پلیمریزاسیون، خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها، تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف، مهندسی و کارگاه الاستومر، تکنولوژی و کارگاه کامپوزیت­ها، خواص و کاربرد پلیمرهای طبیعی.

دروس تخصصی گرایش صنایع پلیمر:

رئولوژی پلیمرها، مهندسی الاستومر، مهندسی پلاستیک، تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف.

دروس تخصصی گرایش تکنولوژی و علم رنگ:

مهندسی رزین‌های صنعتی، تکنولوژی تولید رنگ، شیمی و تکنولوژی مواد رنگزا، کنترل رنگ، تکنولوژی و جوهرهای چاپ.

توانایی­های لازم برای مهندسی پلیمر

یک پلیمریست باید شیمی را بداند و پلیمر را درک کند و مانند همه رشته­های مهندسی نیاز به ریاضیات قوی دارد و دانشجوی این رشته تسلط بالا به زبان انگلیسی داشته و روش استفاده از رایانه را نیز بداند، زیرا جهت دسترسی به جدیدترین اطلاعات در این رشته باید از شبکه اینترنت استفاده کرد. لازمه موفقیت در مهندسی پلیمر علاقمندی به سه درس ریاضی، شیمی و فیزیک است و لازم است داوطلبان آزمون سراسری بدانند که بخش پوشش­دهی و رنگ گرایش تکنولوژی و علوم تقریباً خشن است، چرا که باید در آزمایشگاه برس کشید، آهن برید و سطوح فلزی را تمیز کرد. اما قسمت سنتز این رشته حالت فوق را ندارد چون به زبان ساده سنتز چیزی شبیه به آشپزی است، یعنی برای ساخت یک رنگ مواد مختلف را با یکدیگر مخلوط میکنند. واحدهای کارگاه و آزمایشگاه در هر دو گرایش مهندسی پلیمر اهمیت بسزایی دارد، به همین دلیل دانشجوی این رشته باید قوی بوده و تحمل ساعتها کار در آزمایشگاه را داشته باشد. این رشته در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش: صنایع پلیمر و تکنولوژی و علوم رنگ میباشد. امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکترا میسر است.

1. توان تحمل ساعتها کار در آزمایشگاه
2. توان تحمل بوی رنگ و مواد شیمیایی متفاوت
3. بیماری کوررنگی نداشته باشد
4. ریاضیات و شیمی قوی
5. تسلط بر زبان انگلیسی و توانایی کار با رایانه
6. توانایی کار تیمی، قدرت برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، توانایی انتقال مفاهیم به دیگران
7. تسلط داشتن بر نرم افزارهای تخصصی حوزه مهندسی پلیمر

آینده شغلی، بازار کار، درآمد

کاربرد مواد پلیمری‌ در صنایع‌ حمل‌ و نقل‌، صنایع‌ نظامی‌، پزشکی‌، کشاورزی‌ و بسته‌بندی‌ بسیار گسترده‌ است‌. لذا فارغ التحصیلان گرایش­های مختلف مهندسی پلیمر به خصوص صنایع پلیمر، پلیمریزاسیون و نانوپلیمر در تمامی حوزه­های مذکور می­توانند مشغول به کار شده و با توجه به جدید بودن بسیاری از دستاوردهای این صنعت در دنیا و رقابت بسیار زیاد کشورها برای تولید محصولات جدید و با ارزش افزوده بالا، فرصت­های نوآوری و خلاقیت برای شما به عنوان مهندس پلیمر در تمام صنایع فراوان است.

دانشگاههای محل تحصیل رشته مهندسی پلیمر

• دانشگاه تهران
• دانشگاه صنعتي امیرکبیر تهران
• دانشگاه صنعتي اصفهان
• دانشگاه تهران (محل تحصيل دانشكده فني كاسپين واقع در رضوان شهر استان گيلان)
• دانشگاه فردوسی مشهد
• دانشگاه صنعتي قم
• دانشگاه ارومیه
• دانشگاه صنعتي سهند ـ تبريز
• دانشگاه گلستان ـ گرگان
• دانشگاه ياسوج (محل تحصيل دانشكده نفت وگاز گچساران)
• مركز آموزش عالي فني و مهندسي بويين زهرا
• موسسه غيرانتفاعي جهاد دانشگاهی ـ اصفهان
• دانشگاه پیام نور استان البرز ـ کرج
• دانشگاه پيام نور استان تهران ـ تهران شمال
• دانشگاه پيام نور استان خراسان رضوی ـ مركز مشهد
• دانشگاه پيام نور استان گلستان ـ مركز گرگان
• دانشگاه پيام نور استان آذربايجان غربی ـ مركز اروميه
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

پذیرش در دانشگاه غیرانتفاعی و پیام نور و برخی دانشگاه­های آزاد بر اساس سوابق تحصیلی می باشد.

فرصت­های شغلی و میزان درآمد

مراکز محل فعالیت غیر مستقل:

• صنايع نظامي
• صنايع پزشکي
• صنايع کشاورزي
• حمل و نقل
• کارخانجات رنگسازي
• دفاتر مهندسين مشاور و واحدهاي برنامه‌ريزي صنايع توليد پليمر و وزارتخانه و سازمان های دولتی
• صنايع بزرگ و کوچک توليد پليمرها و همچنين در صنايع تبديل پليمر نظير صنايع لاستيک، پلاستيک، الياف مصنوعي، رزين‌سازي، کفش‌سازي، چسب‌سازي، کامپوزيت‌ها و کاغذسازي.
• مراکز تحقيقاتي

مراکز محل فعالیت مستقل:

• کارآفرینی و تأسيس کارگاه تولید رنگ و پیگمنت و پوشش های سطح
• کارآفريني و تأسيس شرکت در زمينه هاي مربوط به رنگ و پليمر و توليد و فروش محصولات

سطح درآمد:

درآمد آن با توجه به محلی که افراد در آن فعالیت می­کنند، متفاوت است و هر چه مدرک تحصیلی بالاتر و سابقه کار بیشتر باشد درآمد بیشتری خواهند داشت.

میزان نیاز کشور به رشته مهندسی پلیمر در حال حاضر:

با توجه به تولید سالانه هزاران تن رنگینه مصنوعی در جهان، اگر بخواهیم فقط برای رنگرزی الیاف، به جای رنگینه‌های مصنوعی از رنگینه‌های طبیعی استفاده کنیم مساحتی چند برابر کره زمین برای کاشت گیاهان رنگی لازم است. این نشان‌دهنده گستردگی بازار کار فارغ‌التحصیلان مهندسی پلیمر گرایش تکنولوژی و علوم رنگ است که می‌توانند در کارخانجات رنگ‌سازی به تولید رنگینه‌های مصنوعی بپردازند. از سوی دیگر بازار کار فارغ‌التحصیلان این رشته تنها شامل کارخانجات ساخت رنگ نمی‌شود . امروزه صنعت پوشش‌دهی بسیار گسترش یافته است تا جایی که در کنار هر صنعت مادر حتما یک صنعت پوشش‌دهی، حضوری فعال دارد. مثلا در یک اتاق هزاران قطعه است که اکثر آنها پوشش‌دهی شده‌اند. از دگمه‌های یک پیراهن و سگک کفش تا دستگیره­های درب.

فارغ‌التحصیلان مهندسی پلیمر گرایش تکنولوژی و علوم رنگ می‌توانند در دو زمینه عمده فعالیت کنند که یکی از آنها طراحی فرمول و ساخت رنگ و دیگری طراحی فرمول و ساخت پوششهای سطوح می‌باشد که البته طراحی و ساخت پوشش­هسا خود به دو بخش پوشش­های صنعتی مثل ضدخوردگی و پوششهای تزیینی مانند رنگ درها و دیوارها تقسیم می‌شود. اما در حال حاضر مواد پلیمری تنها در صنعت خودروسازی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و در نتیجه موقعیتهای شغلی فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی صنایع پلیمر بسیار گسترده است. امروزه مواد پلیمری در صنایع مختلف بسیار پراهمیت هستند. برای مثال در صنایع برق، الکترونیک و مخابرات پلیمرهای مصنوعی به عنوان عایق‌های الکتریکی جایگاه بسیار مهمی دارند، به گونه‌ای که امروزه اگر پلیمرها نباشند، صنایع برق نمی‌تواند به اهداف خویش دست یابد. در صنعت پوشاک نیز پلیمرها در تولید پاپوش‌ها ،‌تن‌پوشها و کف‌پوشها بسیار موثر هستند.در صنایع حمل و نقل زمینی(خودروسازی، قطار و …) ، هوایی ( هواپیما و بالگرد) و دریایی (کشتی‌ها و …)‌ پلیمرها حضوری چشمگیر دارند، و بالاخره در صنایع نظامی ، پزشکی ، کشاورزی و بسته‌بندی کاربرد مواد پلیمری بسیار گسترده است. با این که رشته مهندسی پلیمر، رشته‌ نوپایی است اما به سرعت در حال گسترش و توسعه می‌باشد. چرا که مواد پلیمری آنقدر در زندگی ما نفوذ کرده‌اند که وقتی صبح از خواب بیدار می‌شویم با بیشتر اشیایی که برخورد می‌کنیم، از مواد پلیمری هستند از مسواک یا لوله خمیردندان گرفته تا جلد کتابی که مطالعه می‌کنیم و یا کفشی که می‌پوشیم و از خانه خارج می‌شویم.

دوره های آموزشی مرتبط:

مباحث سنجش رنگ محصول ISO 11037 به طور کلی استاندارد ۱۱۰۳۷ به عنوان یک راهنما جهت مقایسه و سنجش رنگ محصولات و ارزیابی حسی رنگ آنها در صنایع غذایی،آرایشی،بهداشتی و نساجی مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا گاهی اوقات بر سر تشخیص رنگ محصول میان افراد ممکن است اختلاف نظری ایجاد شود، به عنوان مثال تشخیص رنگ یک محصول در انتهای پروسه تولید از دید شخصی بنفش باشد و از دید شخص دیگری در همان کارخانه ممکن است ارغوانی باشد و این اختلاف نظر میتواند به دلیل نوع منابع روشنایی و یا میزان نور موجود در فضای تولید و حتی تصورات و باورهای شخصی افراد نسبت به آن رنگ باشد که در نتیجه باعث ایجاد مشکلاتی در شناسایی رنگ محصول شود . با اجرای استاندارد ISO 11037 میتوان پیچیدگی تشخیص رنگ های شبیه به هم را در محصول کاهش داد و در نتیجه باعث بهبود کیفیت محصول و حتی تعیین زمان ماندگاری محصول می شود. لازم به ذکر است به هنگام مقایسه محصولات در تجزیه و تحلیل حسی رنگ محصول تمام حواس پنجگانه مورد بررسی قرار می­گیرند.

موقعیت شغلی این رشته در خارج از کشور

به دلیل کاربرد فراوان و وسیع این رشته در صنایع الکتریکی، پزشکی، بسته‌بندی، ساختمان‌سازی و غیره در سرتاسر دنیا خواهان زیادی دارد. در بیشتر دانشکده‌های شیمی دنیا، از رشته پلیمر به عنوان بهترین رشته تحصیلی در علم شیمی یاد می‌شود. بنابراین رشته مهندسی پلیمر، رشته‌ای دارای پتانسیل بالا جهت گرفتن پذیرش از دانشگاه‌های خوب دنیا است. از زاویه دیگر، رشته پلیمر یک رشته مهندسی است. اساتید رشته‌های مهندسی دارای پشتوانه مالی از صنایع پلیمر جهت تحقیقات هستند؛ از این رو، تمایل بیشتری برای ارائه کمک هزینه به دانشجویان برای پیشبرد پروژه‌هایشان دارند.

دانشگاههاي مطرح دنيا در اين رشته :

• (Massachusetts Institute of Technology (MIT
• Stanford University
• (Nanyang Technological University, Singapore (NTU
• University of Cambridge
• (University of California, Berkeley (UCB
• EPFL
• ETH Zurich – Swiss Federal Institute of Technology

نرم­افزارهای رشته مهندسی پلیمر

نرم­افزار Matlab، نرم­افزارPipe Calculator ،نرم­افزار gams، نرم­افزارIntergraph PDS، نرم­افزار INVENSYS SIMSCI PIPEPHASE ، نرم­افزارPDMS، نرم افزار CHEMSTATIONS CHEMCAD و….

بانک موضوعات رشته مهندسی پلیمر

1. ساخت و شناسایی سیلیکا ایروژل و نانوکامپوزیت های آن جهت کاربرد در تصفیه آب و پساب.
2. مدلسازي عددي توزيع جريان گاز و سيال خنک کننده در تک‌سل پيل سوختي پليمري و بررسي کاربردي و شبيه‌سازي تحليلي مديريت حرارت در استک پيل سوختي پليمري با توان الکتريکي متوسط.
3. طراحی و ساخت رآکتورهای بستر ثابت در حذف فلزات سنگین از پساب.
4. مقایسه عملکرد باتری‌های یون لیتومی و لیتیوم- هوا و کاربرد آن‌ها.
5. ساخت و شناسایی PHAs به منظور تولید پلاستیک زیستی و بسته بندی‌ فعال.
6. سنتز و شناسايي نانوذرات مخلوط اكسيدهاي فلزي لانتان روي آلومينات.
7. سنتز و کاربرد پلیمرهای قالب مولکولی برای داروی متوکلوپرامید و بررسی آن‌ در سیستم‌های نوین دارورسانی.
8. ساخت و شناسایی زئولیت های P ،Y و ZSM-5 و کاربرد آن‌ها در کراکینگ کاتالیستی.
9. مدل‌سازی جذب سولفید هیدروژن توسط محلول‌های آمینی در برج سیم مرطوب.
10. سنتز گرافن اکساید اصلاح شده جهت کاربرد در جذب رنگ از پساب‌های صنعتی.
11. سنتز و شناسايي نانوکامپوزيت‌هاي معدني بر پايه کيتوسان.
12. ساخت و شناسایی نانوکاتالیست پلاتین بر پایه نانوزئولیت موردنیت جهت کاربرد در واکنش ایزومریزاسیون نفتای سبک.
13. روش‌های جداسازی اسانس‌های گیاهی و بررسی استخراج اسانس بابونه.
14. بررسی عملکرد تصفیه‌خانه آب در نیروگاه سیکل ترکیبی.
15. مدلسازي رياضي ، شبيه سازي و بررسي عملي جذب بخارات دي متيل فرم آميد (DMF) و اکريلونيتريل (AN) توسط آب در يك برج جذب آكنده در واحد اكريليك 1 شركت پلي اكريل ايران
16. مدلسازي رياضي و شبيه سازي جذب گاز CO2 در راکتورهاي داراي جريان هاي برخوردي محوري
17. سولفورزدايي از بنزين توسط زئوليت نانوحفره Y سنتز شده
18. مدل سازي رياضي و شبيه ‌سازي فرآيند كك‌زدايي کاتاليست در راکتورهاي واحد هيدروکراکر پالايشگاه بندرعباس و تهيه نرم‌ افزار كاربردي آن
19. مدلسازي و شبيه‌سازي راكتور بستر متحرك توليد تترافلوئوريد اورانيوم
20. توليد نانوکامپوزيت پلي (متيل‌متاکريلات/ خاک‌رس) به روش پليمريزاسيون RAFT (پليمريزاسيون انتقال زنجير برگشت‌پذير افزايشي- تجزيه‌اي)
21. تعيين آزمايشگاهي منحني تعادل فازي سيستم فورفورال، آروماتيک و روغن روان کننده در دماهاي مختلف
22. ايجاد پوشش هاي آندي با اکسيدهاي روتنيوم, ايريديوم و قلع روي تيتانيوم و بررسي پارامترهاي موثر بر عملکرد آنها
23. بررسي آزمايشگاهي تاثير عوامل عملياتي بر روي خواص فيزيکي و مکانيکي نانو‌كامپوزيت پلي (وينيل الكل) خاك رس (PVA/Clay)
24. بررسي تأثير عوامل فرآيندي بر روي خواص مكانيكي نانوكامپوزيت هاي پلي يورتان.خاك رس
25. جايگزيني حلال¬هاي ديگر به جاي فورفورال در استخراج آروماتيک ها از برش روغني و بهينه سازي شرايط با استفاده از شبيه سازي براي حلال جديد
26. مدل سازي برج RDC استخراج مايع، مايع در فرآيند توليد روغن روان،کننده با استفاده از حلال فورفورال
27. شبيه سازي مونت کارلو در فرآيند تشکيل خوشه هاي آسفالتيني
28. بررسي تعادلات فازي مايع- مايع سيستم‌هاي آبي به وسيله شبيه‌سازي مولكولي مونت‌كارلو
29. مدل سازي تشکيل هيدرات گازي در سيستم هاي شامل ترکيب بهبود دهنده ساختمان هيدرات