هر فرد علاقه‌مند به تحصیلات آکادمیک و رشد علمی حتما درجه کیفی دانشگاه‌ها نیز برایش اهمیت دارد و به رتبه‌بندی محل تحصیلش توجه می‌کند، چراکه درجه علمی دانشگاه در ارتقای کیفیت رزومه تحصیلی و آینده شغلی بسیار تاثیرگذار است. بنابراین در این مطلب با هم به بررسی برترین دانشگاه های دنیا می‌پردازیم تا شما با آگاهی بیشتر بتوانید برای آینده تحصیلی‌تان انتخابی درست داشته باشید. البته برای تهیه فهرست بهترین دانشگاه‌های دنیا ملاک‌ها و فاکتورهایی در نظر گرفته می‌شود که نخست به این موضوع می‌پردازیم.

شاخص‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان

آیا می‌دانید برترین دانشگاه های دنیا چطور مشخص می‌شوند؟ برای پاسخ دادن به این پرسش باید به شاخص‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان بپردازیم.

هر سال موسسات مختلفی براساس شاخص‌های گوناگون فهرستی از دانشگاه های برتر جهان منتشر می‌کنند. یکی از معتبرترین رتبه‌بندی‌ها مربوط به موسسه تایمز است. این موسسه پنج شاخص اصلی برای بررسی عملکرد دانشگاه‌ها در نظر می‌گیرد که عبارت‌اند از:

آموزش: شامل اعتبار آموزشی و نسبت دانشجو به هیئت علمی، دانش‌آموختگان دوره دکتری به کارشناسی، دانش‌آموختگان دوره دکتری به هیئت علمی و درآمد سازمانی به تعداد هیئت علمی است.

پژوهش: شامل اعتبار پژوهشی و نسبت درآمد پژوهشی و همچنین مقالات منتشرشده به هیئت علمی است.

استناد: شامل تعداد استناد به آثار منتشرشده دانشگاه و مهمترین شاخص عملکردی هر دانشگاه است.

چشم‌انداز بین‌المللی: شامل نسبت دانشجویان بین‌المللی به دانشجویان داخلی، هیئت علمی بین‌المللی به هیئت علمی داخلی و کل انتشارات علمی پژوهشی دانشگاه به مقالاتی است که حداقل یک نویسنده بین‌المللی دارند.

درآمد از صنعت: شامل نسبت درآمد پژوهشی برگرفته از صنعت به تعداد هیئت علمی دانشگاه است و توان دانشگاه در کمک به رشد صنعت و فناوری برای انتقال و گسترش علم و دانش را نشان می‌دهد.

براساس معیارهای ذکرشده، بیست دانشگاه برتر سال 2022 که به عنوان برترین دانشگاه های جهان توسط موسسه تایمز معرفی شده‌اند، به ترتیب عبارت‌اند از:

1. دانشگاه آکسفورد در بریتانیا 2. موسسه فناوری کالیفرنیا در آمریکا 3. دانشگاه هاروارد در آمریکا 4. دانشگاه استنفورد در آمریکا 5. دانشگاه کمبریج در بریتانیا 6. موسسه تکنولوژی ماساچوست (MIT) در آمریکا 7. دانشگاه پرینستون در آمریکا 8. دانشگاه کالیفرنیا، برکلی در آمریکا 9. دانشگاه ییل در آمریکا 10. دانشگاه شیکاگو در آمریکا 11. دانشگاه کلمبیا در آمریکا 12. کالج امپریال لندن در بریتانیا 13. دانشگاه جان هاپکینز در آمریکا 14. دانشگاه پنسیلوانیا در آمریکا 15. دانشگاه ETH زوریخ در سوئیس 16. دانشگاه پکن در چین 17. دانشگاه TSINGHUA در چین 18. دانشگاه تورنتو در کانادا 19. کالج دانشگاهی لندن (UCL) در بریتانیا 20. دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس در آمریکا

جالب است که در فهرست موسسه تایمز، از صد دانشگاه برتر جهان 46 دانشگاه در کشور آمریکا واقع شده است.

اما یکی دیگر از موسسات معروفی که به طور مرتب رتبه‌بندی دقیقی از دانشگاه های برتر دنیا منتشر می‌کند، موسسه QS است. این موسسه معتبر هزار دانشگاه برتر جهان را رتبه‌بندی می‌کند و از ساختار ارزیابی کاملی برخوردار است. پارامترهای ارزیابی این موسسه بسیار جامع‌اند و از اعتبار دانشگاه، اعتبار افراد شاغل، نسبت استادان به دانشجویان، میزان استناد به مقالات استادان، تعداد استادان بین‌المللی، تعداد دانشجویان بین‌المللی، امکانات دانشگاه، رضایت دانشجویان، میزان برگشت سرمایه‌گذاری در تحصیل، سطح استادان، مقالات منتشرشده، جوایز بین‌المللی، فعالیت‌های عمومی تا بسیاری موارد دیگر سنجیده می‌شوند. پس از گردآوری همه اطلاعات لازم، موسسه QS ذیل شش شاخص اصلی آن‌ها را بررسی می‌کند که شامل موارد زیر است:

1. بررسی شهرت علمی
2. ارزیابی کارفرمایان
3. نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو
4. میزان استناد به اعضای هیئت علمی
5. نسبت دانشجویان بین‌المللی
6. نسبت استادان بین‌المللی

این شاخص‌ها در چهار حوزه کلی شامل وضعیت آموزش، پژوهش، قابلیت جذب در بازار کار و بین‌المللی‌سازی دسته‌بندی می‌شوند.

بر همین مبنا، موسسه QS در سال 2022 برترین دانشگاه های جهان را به ترتیب زیر رتبه‌بندی کرده است:

1. دانشگاه MIT در آمریکا 2. دانشگاه آکسفورد در بریتانیا 3. دانشگاه استنفورد در آمریکا 4. دانشگاه کمبریج در بریتانیا 5. دانشگاه هاروارد در آمریکا 6. موسسه فناوری کالیفرنیا در آمریکا 7. امپریال کالج لندن در بریتانیا 8. دانشگاه ETH زوریخ در سوئیس 9. دانشگاه UCL در بریتانیا 10. دانشگاه شیکاگو در آمریکا 11.دانشگاه ملی سنگاپور 12. دانشگاه فناوری نانیانگ در سنگاپور 13. دانشگاه پنسیلوانیا در آمریکا 14. دانشگاه EPLF در سوئیس 15. دانشگاه ییل در آمریکا 16. دانشگاه ادینبورگ در بریتانیا 17. دانشگاه Tsinghua در چین 18. دانشگاه پکن 19. دانشگاه کلمبیا در آمریکا 20. دانشگاه پرینستون در آمریکا 21. دانشگاه کرنل در آمریکا 22. دانشگاه هنگ کنگ 23. دانشگاه توکیو در ژاپن 24. دانشگاه میشیگان – آن آربور در آمریکا 25. دانشگاه جان هاپکینز در آمریکا

گفتنی است دانشگاه MIS آمریکا ده سال است که به طور متوالی رتبه اول بهترین دانشگاه‌های دنیا را به دست آورده است.

انواع رتبه‌بندی برترین دانشگاه‌های دنیا

در انتخاب برترین دانشگاه های دنیا به شرایط و معیارهای شخصی‌تان دقت کنید و انواع رتبه‌بندی‌ها در این زمینه را به طور کامل بررسی کنید، زیرا رتبه‌بندی‌های دیگری نیز براساس شاخص‌های مختلف مانند رشته تحصیلی، منطقه جغرافیایی، کشور، دوره‌ها، زبان، هزینه، بورسیه و… وجود دارد که بسیار کاربردی‌اند؛ برای مثال اگر انتخاب شما بر حسب رشته تحصیلی باشد، باید بدانید که در علوم پزشکی و بهداشت دانشگاه هاروارد، جان هاپکینز، استنفورد، آکسفورد و UCL بهترین دانشگاه‌های جهان‌اند، در علوم انسانی دانشگاه آکسفورد، هاروارد، کمبریج، کالیفرنیا و استنفورد بهترین‌ها هستند، در رشته‌های هنر، دانشگاه سلطنتی هنر بریتانیا، پارسوس، RISD و همچنین MIT در آمریکا و پلی تکنیک میلان در ایتالیا برترین‌اند، در علوم اجتماعی دانشگاه استنفورد برترین است، در علوم زیستی دانشگاه هاروارد، در علوم فنی و مهندسی موسسه MIT، دانشگاه استنفورد، کمبریج، موسسه فناوری فدرال زوریخ ETH و دانشگاه کالیفرنیا و در علوم فیزیک دانشگاه پرینستون آمریکا برترین‌ها هستند.

همچنین اگر شما مایل باشید دانشگاهی در منطقه آسیا انتخاب کنید، باید لیست رتبه‌بندی برترین دانشگاه های آسیا را مطالعه کنید؛ ده دانشگاه برتر در این فهرست عبارت‌اند از:

1. دانشگاه ملی سنگاپور 2. دانشگاه NTU در سنگاپور 3. دانشگاه هنگ کنگ 4. دانشگاه TSINGHUA در چین 5. دانشگاه پکینگ در چین 6. دانشگاه ZHEHIANG در چین 7. دانشگاه فودان در چین 8. دانشگاه فناوری هنگ کنگ 9. دانشگاه KAIST در کره جنوبی 10. دانشگاه چینی هنگ کنگ

بد نیست بدانید بزرگ‌ترین دانشگاه جهان با حدود چهار میلیون دانشجو دانشگاه ایندیرا گاندی در هند است که البته رتبه بالایی بین دانشگاه‌های برتر دنیا ندارد.

همچنین دانشگاه شاه عبدالعزیز در عربستان بالاترین رتبه دانشگاه‌های برتر خاورمیانه را دارد و در رتبه‌بندی سال 2022 در رده 109 دنیا قرار گرفته است.

چنانچه در جستجوی راحت‌ترین کشور برای بورسیه تحصیلی هستید، نخست فاکتورهای خودتان را بررسی کنید، زیرا این مورد نیز به شرایط شما بستگی دارد. اما به طور کلی، کانادا مقصد بسیاری از دانشجویان جهان است، چون هم دانشگاه‌های خوبی دارد، هم هزینه‌های گوناگون زندگی در این کشور مناسب و امکان اشتغال در آن بیشتر است. از بهترین دانشگاه‌های کانادا می‌توان دانشگاه‌های تورنتو، بریتیش کلمبیا، مک گیل، مونترال، مک مستر، آلبرتا، اتاوا، واترلو، سایمون، فریزر و کلگری را معرفی کرد.